محصولات زراعی بهعنوان اصلیترین منبع تأمین نیاز اولیه بشر، یعنی غذا بوده و به همین دلیل این عرصه پس از پیدایش و گسترش جوامع انسانی، نقش مهمی را در رفع نیاز افراد جامعه و تولید ملی و نیز تبادلات تجاری بین کشورها برعهده داشته است.
در حوزه زراعت، کشت زعفران به دلیل اینکه با اقلیم این شهرستان سازگار است و بازار خوبی در داخل و خارج از شهرستان دارد، سودآور خواهد بود. در ضمن در حال حاضر حدود ۸۰ درصد زمینهای زراعی این شهرستان، به کشت زعفران اختصاص دارد[3]. زعفران گیاهی است که نیاز آبی کمی داشته و دارای ارزش اقتصادی بالایی است.
کشت گیاهان دارویی مانند آویشن و آنقوزه در این شهرستان، به لحاظ دارا بودن شرایط جوی مناسب انجام شده است و همچنان جای کار دارد[4]؛ زیرا امروزه افراد زیادی به استفاده از گیاهان دارویی به عنوان محصولاتی طبیعی و سلامت محور متمایل شدهاند. خواص دارویی بینظیر این گیاهان و نداشتن عوارض جانبی ناشی از مصرف، باعث شده تا افراد زیادی به شکلهای مختلف از آنها استفاده کنند. به همین جهت به کشت گیاهان دارویی میتوان به چشم یک مزیت پر سود نگریست. از آن جا که این گیاهان برای کشت مراقب خاص و شرایط حساسی نیاز ندارند، میتوان روی کشت آنها سرمایهگذاری کرد.
با توجه به اهمیت تولید حبوبات در اقتصاد کشاورزی و نیز مستعد بودن شرایط اقلیمی (آب و هوای معتدل) و خاکی (خاک سبک و غیر اسیدی) این شهرستان، توسعه کشت و زراعت حبوباتی مانند عدس، لوبیا، نخود و ماش به دلیل ارزش افزوده بالا پیشنهاد میشوند.
در میان گیاهان علوفهای، محصول یونجه بهخاطر ارزش غذایی بالا و عملکرد خوب آن از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین به علت وجود باکتریهای ریزوبیوم در ریشههای خود قادر به تثبیت نیتروژن موجود در هوا بوده که برای کشت بعدی قابل استفاده است و میتوان تا ۳ سال محصول برداشت نمود؛ بنابراین توسعه کشت آن در این شهرستان توجیه اقتصادی داشته و امکان تامین بخشی از علوفه مورد نیاز جهت تغذیه و خوراکدهی احشام فراهم میشود. این موضوع علاوه بر ایجاد اشتغال مولد و حصول درآمد مناسب برای زارعین، در استفاده بهینه از ظرفیت های پرورش دام کشور نیز موثر بوده و موجب کاهش وابستگی به خارج از کشور در زمینه پروتئین دامی میگردد.
منابع آبی و بازده اقتصادی ناچیز برخی از محصولات در این شرایط موجب شده تا گیاهانی مانند زیره سبز که مقاوم به شرایط کم آبی بوده و دارای ارزش اقتصادی هستند، در این استان کشت شود. زیره سبز با کمترین نیاز آبی یکی از مهمترین انواع گیاهی دارویی کشور است که به سبب اهمیت و خواص دارویی و درمانی و نقش آن در ارزآوری به عنوان طلای سبز شناخته شده است. با کشت این گیاه در مناطقی که با محدودیت آب مواجه هستند، میتوان به منظور افزایش بهره وری آب و توسعه پایدار بخش کشاورزی گام مؤثری برداشت. زیره گیاهی است که در برابر آفات مقاوم بوده و مواردی از جمله شرایط اقلیمی شهرستان، نیاز آبی اندک زیره، دوره رشد کوتاه، خواص دارویی و درمانی و نیز ایجاد تعادل زمانی فعالیت کشاورزان و ماشینآلات کشاورزی از مهمترین عوامل رغبت کشاورزان به کشت این محصول است. بنابراین تولید آن در این شهرستان مزیت دارد.
گندم و جو از از جمله محصولات استراتژیک شهرستان باخرز هستند که قابلیت توسعه و سرمایهگذاری را دارند.
در میان محصولات کشاورزی، کشت گندم نسبت به بقیه آسانتر و کم آفتتر است. گندم در بازه زمانی حدوداً هشت ماهه به ثمر نشسته و به مرحله سوددهی میرسد. خرید تضمینی گندم همه ساله توسط دولت انجام میگیرد. البته خود کشاورز هم میتواند گندم را بفروشد و درآمد خوبی کسب کند. علاوه بر آن کشاورز مورد حمایتهای دولت واقع شده و کود شیمیایی و بذر نیز به شکل یارانهای در اختیار وی قرار میگیرد. بنابراین گسترش تولید گندم ارزش افزوده زیادی را به دنبال دارد.
جو بعد از گندم بیشترین سطح زیر کشت را در ایران به خود اختصاص داده است. در ایران اراضی وسیعی وجود دارد که بهدلیل شوری و عمق کم خاک صرفاً برای تولید جو مناسب است؛ ولی متاسفانه با توجه به تنوع آب و هوایی، ارقام مناسب هر منطقه معرفی نشده است. محصول جو برای تهیه نان، پخت سوپ و همچنین تهیه غذای کودک کاربرد دارد. جو از دیرباز در تغذیه دام جایگاه ویژه داشته و به صورت دانه و علوفه سبز مورد استفاده قرار گرفته است. جوشانده جو داروي خوبي براي مبتلايان به تب و كم خوني و سوء هاضمه بوده و پایین آورنده کلسترول خون است. لذا افزایش تولید این محصول نیز زمینههای لازم برای رشد و پیشرفت را دارد؛ زیرا با اقلیم این شهرستان سازگار بوده و هم اکنون نیز به صورت انبوه کشت میشود.
یکی از محصولات مناسب جهت تغییر الگوی کشت و سازگار با شرایط کم آبی، سیر است که در حال حاضر نیز کشت میشود. سیر گیاهی است که نسبت به سایر محصولات آفت و بیماری کمتری دارد بنابراین می توان آن را به صورت کاملا ارگانیک نیز تولید کرد. سیر از جمله محصولاتی است که می توان تمام مراحل کاشت، داشت، برداشت و انبارداری آن را مکانیزه نمود و آب مورد نیاز آن از نزولات جوی تامین میشود؛ بنابراین توسعه آن از جمله گزینههای شغلی مناسبی است که سوددهی خوبی را به همراه خواهد داشت.
طبق لیست مزیت سنجی، کشت سیب زمینی نیز از جمله گزینههای شغلی مناسب برای اشتغالزایی و سودآوری است. سیب زمینی بعـد از گنـدم، برنـج و ذرت، بیشتریـن سـهم را در میـزان تولید محصولات غذایـي داراسـت و نقـش مهمـي در تغذیه و سـبد غذایي جمعیـت جهان دارد. در کشـورهاي درحال توسـعه، اهمیـت غذایـي سـیب زمیني به مراتـب بیشتـر اسـت و در ایـران نیـز بعـد از گنـدم، رتبـه دوم را بـه خـود اختصاص داده اسـت. بـرای تولید پایـدار محصول سـیب زمینی، آب مهمتریـن عامـل اسـت کـه بـا توجـه بـه مشـکل کم آبـی در کشـور، تـلاش در جهـت اسـتفاده بهینه از آبهاي اسـتحصالی و کاهش برداشـت از منابع آب زیر زمیني، اجتناب ناپذیر اسـت. سیب زمینی بیشتر از هر نوعی از غلات (گندم، جو و…)، میتواند مواد مغذی مورد نیاز انسان را در كمترین زمان و در شرایط آب و هوائی نامناسب تامین كند. با در نظر گرفتن اهمیتی که این محصول دارد، توسعه کشت آن از بعد اقتصادی قابلیت توصیه را دارد.
توسعه کشت چغندرقند نیز در صورت تامین آب مورد نیاز، توجیه اقتصادی خواهد داشت؛ زیرا چغندرقند سازگاری وسیعی به شرایط محیطی متنوع داشته و به سرما و گرما نسبتاً مقاوم است. این گیاه تا حدودی با خاک شور نیز سازگاری دارد. چغندرقند در مناطق کوهستانی به خوبی رشد میکند. چغندرقند فواید بسیاری برای بدن دارد. برای کاهش فشار خون و مقابله با سرطان موثر میباشد. همچنین این گیاه قدرت بینایی را بهبود میبخشد.